[απόσπασμα από την Εισαγωγή της Βασιλικής Δ. Λαμπροπούλου]
Το συνεχές ενδιαφέρον για το πρόσωπο και το έργο του Παπαδιαμάντη μαρτυρεί τη διάρκειά του στον χρόνο. Η γοητεία του, αδιάπτωτη από την εποχή του μέχρι σήμερα, αποτελεί κοινό τόπο και παράλληλα αξεδιάλυτο μυστήριο, που δεν μπορεί να εξηγηθεί με εκλογικευτικούς αφορισμούς και ποσοτικά δεδομένα. Μέσα στις δεκαετίες γράφτηκαν πολλά για την κοινωνική του ματιά, την ανθρωπολογική διάσταση του έργου του, τη θρησκευτικότητά του, τον απαράμιλλο τρόπο με τον οποίο περιγράφει τη φύση και τη βαθιά ψυχολογική διείσδυση στους χαρακτήρες του. Και περισσότερο απ’ όλα για την απαστράπτουσα παπαδιαμαντική γλώσσα, που αποτυπώνει την πολυπλοκότητα της ελληνικής γλωσσικής παράδοσης, καθώς κινείται ανάμεσα στην καθαρεύουσα, τη δημοτική και την ντοπιολαλιά της Σκιάθου, αντλώντας στοιχεία από τον Όμηρο και τους αρχαίους κλασικούς έως την Αγία Γραφή, τους Ψαλμούς και τα λειτουργικά κείμενα.
Υπάρχει ωστόσο μια απροσδιόριστη ιδιότητα που κάνει τον Παπαδιαμάντη διαχρονικά επίκαιρο, ένας μυστικός ομφάλιος λώρος, που μας συνδέει στέρεα μαζί του, ακόμη περισσότερο στις μέρες μας. Εν μέρει σχετίζεται με το γεγονός ότι, όπως έχει καταδείξει η κριτική ήδη από την εποχή του, το έργο του καταφέρνει να υπερβεί τη φύση της αφηγηματικής πεζογραφίας και να κινηθεί στη σφαίρα της ποίησης. Πρόκειται για ένα έργο που δεν είναι οριοθετημένο και περίκλειστο· αναπνέει, και με κάθε ανάσα αποτυπώνονται με ποιητική ενάργεια εικόνες, φευγαλέες αισθήσεις και στοχασμοί για τα μεγάλα ερωτήματα που απασχολούν τον άνθρωπο. […]
