Ημερολογιακές σημειώσεις του Κ.Π. Καβάφη

ΚΕ΄

Τί ἀπαίσιο πρᾶγμα αὐτὲς οἱ νέες φιλοσοφικὲς ἰδέες τῆς σκληρότητος, τοῦ σωστοῦ τῆς ὑπερισχύσεως τοῦ δυνατοῦ, τοῦ τάχα ἐξυγιαντικοῦ ἔργου τῆς πά­λης τῆς ἐξαλείφουσας τοὺς μικροὺς καὶ ἀσθενικοὺς κτλ. κτλ. Ἀφοῦ πρέπει νὰ ζήσουμε ἐν κοινωνίᾳ, ἀφοῦ ὁ πολιτισμὸς ἀπορρέει ἀπὸ αὐτό, ἀφοῦ δι’ αὐτοῦ τοῦ μέσου κατορθώσαμε καὶ ἀντισταθήκαμε στὲς δυσχερέστατες βιο­τικὲς περιστάσεις ποὺ περιστοίχισαν τὰ πρῶτα τὴν ἀνθρωπότητα,⁠ ⁠— τί θὰ ποῦν αὐτὰ τὰ τρελ­­­­­λὰ τῆς σκληρότητος, τῆς ὑπερισχύσεως κτλ. Ἂν στ’ ἀλήθεια τὰ πραγματοποιούσαμε, θὰ βλέπαμε ὅτι μᾶς φέρουν στὴν ἐκμηδένισι. Ἕνας δυνατὸς θὰ κα­τα­στρέ­­ψει ἐμμέσως ἢ ἀμέσως δέκα ἀδυνάτους ἐδῶ· ἕνας ἄλλος δέκα ἀδυνάτους ἐκεῖ, καὶ οὕτω καθεξῆς. Δὲν θὰ μείνουν παρὰ δυνατοί. Ἐξ αὐτῶν θὰ εἶναι μερικοὶ λιγότερο δυνατοί. Αὐτοὶ⁠ ⁠— σὰν ξεχασθοῦν ἢ ἐκ­λείψουν οἱ ἀδύνατοι οἱ πρὶν⁠ ⁠— θὰ εἶναι οἱ ἀδύνατοι· πρέπει νὰ καταστραφοῦν κι αὐτοὶ δέκα δέκα· ἢ πέντε πέντε ἢ δυὸ δυό. Ὥσπου νὰ μείνει μονάχος του ὁ δυνατότατος, ἢ οἱ ὀλίγοι ἰσοδύναμοι. Ἀλλὰ πῶς θὰ ζήσουν, ἔτσι⁠ ⁠; Ὄχι ἡ σκληρότης· ἀλλὰ ἡ Ἐπιείκεια, ἡ Λύπη, ἡ Παραχώρησις, ἡ Καλοσύνη (αὐτά, βέ­βαια, συνετῶς, χωρὶς ὑπερ­βολές) εἶναι καὶ ἡ Δύναμις καὶ ἡ σοφία.

10.9.’10

Κ.Π. Καβάφης, Σημειώματα ποιητικής και ηθικής

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, Σημειώματα ποιητικής και ηθικής

[…] Τα σημειώματα αυτά, γραμμένα σε «λυτά φύλλα χαρτιού διαφόρων μεγεθών […] καθαρογραμμένα άλλα με μολύβι κι άλλα με μελάνι» μας αποκαλύπτουν μέσα από την ασυνέχειά τους την κίνηση μιας οξυμένης ποιητικής αυτοσυνείδησης και ενός ανήσυχου φιλοσοφικού στοχασμού. Χωρίς ρητορείες και χωρίς κομπασμό ο ποιητής θα ξεσκεπάσει σε τόνο χαμηλόφωνο, ιδιωτικό, ένα είδος σύνοψης κριτικών στοχασμών εις εαυτόν περιγράφοντας άλλοτε το γεγονός της δημιουργίας ή τη σημασία της μνήμης στην ποιητική πράξη κι άλλοτε σχολιάζοντας καυστικά αλλά με χιούμορ τη σοβαροφάνεια ή τη συμβατικότητα των ταξικών διακρίσεων.

Από την Εισαγωγή της Μάρθας Βασιλειάδη, Επίκουρης Καθηγήτριας Α.Π.Θ., Τμήμα Φιλολογίας

Βουτήξαμε στις… Μικρές Δεξαμενές Μελάνης

Η Αφροδίτη Κοσμά διάβασε τις Ιστορίες από έναν τόπο κι έναν χρόνο μαγικό του Λευκάδιου Χερν στην εκπομπή της στο ΤΡΙΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.

Τρίτο πρόγραμμα, ραδιόφωνο της ΕΡΤΠέντε ιστορίες, οι τρεις εμπνευσμένες από ιαπωνικούς θρύλους, φτιάχνουν αυτό το ονειροβιβλίο, βιβλίο φτιαγμένο από το υλικό που φτιάχνονται τα όνειρα. Κάποιες απ΄ αυτές είναι τρομακτικές αλλά η αφηγηματική γραφή του χαρισματικού Λευκάδιου Χερν- Κοϊζούμι Γιακούμο αναπλάθει με ευαισθησία και απαλότητα τους παράδοξους αυτούς κόσμους του ανοικείου και του υπερφυσικού.

Στην “Ιστορία του Μίμι- Νάσι- Χόιτσι”, ο τυφλός βάρδος Χόιτσι προσκαλείται από κακόβουλα πνεύματα, τα υπακούει και θέτει τον εαυτό του υπό την εξουσία τους, τα ακολουθεί σε έναν υπερβατικό κόσμο για να αφηγηθεί την επική μάχη ανάμεσα σε δύο φατρίες, την ιστορία που γεννάει την πιο βαθιά λύπη. Αν συνεχίσει να τα υπακούει, αργά ή γρήγορα θα τον κάνουν κομμάτια…

Λευκάδιος Χερν, Ιστορίες από έναν τόπο κι έναν χρόνο μαγικό[… Ο Χόιτσι φόρεσε τα σανδάλια του, πήρε το μπίβα και ακολούθησε τον ξένο, που τον οδηγούσε με σιγουριά, παρότι τον ανάγκαζε να περπατάει πολύ γρήγορα. Το χέρι που τον καθοδηγούσε ήταν από σίδερο και ο μεταλλικός ήχος που ακουγόταν κατά τον βηματισμό του πολεμιστή μαρτυρούσε ότι φορούσε πλήρη πολεμική εξάρτυση… Έτσι ο Χόιτσι με δυνατή φωνή τραγούδησε το τραγούδι της μάχης που δόθηκε στην πικρή θάλασσα, κάνοντας το μπίβα να ακούγεται μαγικά σαν κουπιά που χτυπάνε στα νερά, σαν πλοία που εφορμούν, σαν βέλη που βουίζουν και συρίζουν, σαν άντρες που κραυγάζουν και ποδοπατούν, σαν ατσάλι που σπάει πάνω σε περικεφαλαίες, σαν ατελείωτη σφαγή στην πλημμυρίδα. Και κάθε φορά που έκανε μικρές παύσεις στην αφήγησή του, άκουγε από δεξιά και από αριστερά του φωνές που μουρμούριζαν με θαυμασμό: “Τι θαυμάσιος καλλιτέχνης!” …. ]

Ακούμε

_ Masayoshi Fujita
_ Toru Takemitsu
_ Toshio Hosokawa
_ Roberto Musci

Επιμέλεια, αφήγηση | Αφροδίτη Κοσμά
Ηχητική επεξεργασία | Τάσος Μπακασιέτας

 

Δάνεια της ελληνικής μυθολογίας στην αγγλική γλώσσα

Ο Αλέξανδρος Ζαφειρίου, λημματογράφος του βιβλίου Oι μύθοι πίσω από τις λέξεις: Η ελληνική μυθολογία σε λέξεις και εκφράσεις της αγγλικής γλώσσας συζητάει με τον δημοσιογράφο Τάσο Ρέτζιο, στο Δημοτικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης FM100.

Λωτοφάγοι και Τραγούδι των Σειρήνων, από ποιους μύθους δημιουργήθηκαν οι λέξεις.

Λωτοφάγοι και Τραγούδι των Σειρήνων, από ποιους μύθους δημιουργήθηκαν οι λέξεις.

Γνωρίστε τη συγγραφέα Christine Wunnicke

«Κλασική περίπτωση ‘υποσημείωσης στην Ιστορία’ κι εγώ έχω ιδιαίτερη αδυναμία σε κάτι τέτοιες ‘υποσημειώσεις’» μας λέει η Γερμανίδα συγγραφέας Κριστίνε Βούνικε για τον ήρωα του βιβλίου της Η αλεπού και ο δρ Σιμαμούρα που κυκλοφορεί σε μετάφραση της Δέσποινας Κανελλοπούλου.

Η συγγραφέας Christine Wunnicke μιλάει για το βιβλίο της «Η αλεπού και ο δρ Σιμαμούρα», αποκλειστικά για τους Έλληνες αναγνώστες, με αφορμή τη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2021.

Από τη βιβλιοθήκη της Αιώρας

Στις 11 Μαΐου 1904 γεννήθηκε ο Σαλβαντόρ Νταλί

Αν ο κόσμος είναι μια σκηνή, ένας από τους καλύτερους θεατρίνους πρέπει να ήταν ο Σαλβαντόρ Νταλί. Αποκαλείται υπερρεαλιστής, αλλά θα ήταν πιο εύστοχο να τον χαρακτηρίσουμε ως τον πρώτο performance artist. Οτιδήποτε έκανε ήταν σχεδιασμένο για να μαγέψει, να εκπλήξει και να διασκεδάσει. Π.χ. το μουστάκι του, που το άφησε να φτάσει σε εντυπωσιακό μήκος και κέρωνε τις άκρες του ή τα κοστούμια του από ζωηρόχρωμα βελούδα με χρυσή γαρνιτούρα. Υπήρχε πραγματικός άνθρωπος πίσω από τη μάσκα; Ίσως. Ενίοτε βλέπουμε μία εύθραυστη μορφή που στηρίζεται στην αυταρχική του σύζυγο κι εκφράζει επιθυμία για πραγματική πνευματικότητα. Όμως ο κόσμος αγάπησε τον τρελο-Νταλί, τον άνθρωπο με το μουστάκι και τα παράξενα κοστούμια, κι αυτόν τους πρόσφερε.
Η μυστική ζωή των μεγάλων ζωγράφων της Elizabeth Lunday

Σαν σήμερα το 1904 γεννήθηκε ο Σαλβαντόρ Νταλί

Γνωστότερο έργο του “Η εμμονή της μνήμης”. Αυτό το παράξενο και δυσοίωνο έργο είναι βγαλμένο απευθείας από το ασυνείδητο του Νταλί. Σ’ ένα σκοτεινό τοπίο, μια σάρκινη μάζα που μπορεί να είναι πρόσωπο κείται πλάι σ’ έναν όγκο που μοιάζει με τραπέζι, όπου ορθώνεται ένα ξερό δέντρο. Πάνω στο πρόσωπο, το δέντρο και το τραπέζι βρίσκονται ρολόγια που μοιάζουν λιωμένα: η ιδέα τού ήλθε βλέποντας ένα τυρί καμαμπέρ να μαλακώνει μετά το φαγητό. Όταν τελείωσε το έργο, ρώτησε την Γκαλά αν ήταν εικόνα που θα θυμόταν η ίδια – του απάντησε ότι κανείς δεν θα την ξεχνούσε. Έτσι ο Νταλί έδωσε στο έργο τον τίτλο του, για την εμμονή του δημιουργήματός του στη μνήμη του θεατή.
Η έκθεση του 1931 με την Εμμονή της μνήμης είχε τεράστια επιτυχία. Το έργο εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, στη Νέα Υόρκη.
Από το βιβλίο Η μυστική ζωή των μεγάλων ζωγράφων της Elizabeth Lunday, μτφρ. Νίκος Σταμπάκης.

Ζητηματα ταυτοτητας, μνημης και λογοτεχνιας στο βιβλιο της Κριστινε Βουνικε

Η Ανθή Βηδενμάιερ, αναπλ. καθηγήτρια της Θεωρίας και Πρακτικής της Λογοτεχνικής Μετάφρασης και της Διερμηνείας, και η Χριστίνα Οικονομίδου, συγγραφέας και βιβλιοκριτικός, συζήτησαν για το βιβλίο της Κριστίνε Βούνικε Η αλεπού και ο Δρ Σιμαμούρα . Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 27/11, στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Μαζί τους και μέλη της Λέσχης Ανάγνωσης Ξένης Λογοτεχνίας.

Η θεση και η σημασια της Ελληνικης Επαναστασης στην «εποχη των επαναστασεων»

Ο Βασίλης Γούναρης, καθηγητής Ιστορίας των Νεότερων Χρόνων του ΑΠΘ, και ο Γιώργος Χρηστίδης, δημοσιογράφος του περιοδικού Der Spiegel, συζητούν για το βιβλίο του Roderick Beaton Η Ελληνική Επανάσταση του 1821 και η παγκόσμια σημασία της, στην 18η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 27/11/2021.