The Rock Song of Our Tomorrow / Το ροκ του μέλλοντός μας: Ο Διονύσης Σαββόπουλος στα αγγλικά! Posted in: ΤΑ ΝΕΑ ΜΑΣ
Ο Διονύσης Σαββόπουλος σε σκίτσο του Αλέξη Κυριτσόπουλου.
Kυκλοφόρησε η πρώτη ανθολογία στίχων του Διονύση Σαββόπουλου στα αγγλικά, με τίτλο τον εμβληματικό στίχο του «Το ροκ του μέλλοντός μας». Η μετάφραση είναι του καταξιωμένου μεταφραστή και καθηγητή Μεταφρασεολογίας του Α.Π.Θ. David Connolly. Την έκδοση προλογίζουν ο Δημήτρης Παπανικολάου, καθηγητής Νεοελληνικών και Πολιτισμικών Σπουδών στο St. Cross College του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, και ο Δημήτρης Καράμπελας, δοκιμιογράφος. Το έργο του εξωφύλλου φιλοτέχνησε ειδικά για την έκδοση ο ζωγράφος Αλέξης Κυριτσόπουλος.
Η έκδοση είναι δίγλωσση και περιλαμβάνει 34 τραγούδια που διατρέχουν εξήντα χρόνια δισκογραφίας. Επίσης, παρτιτούρες για 4 από αυτά, με προσαρμοσμένη τη μετάφραση των στίχων ώστε να μπορούν να τραγουδηθούν. Με τη χρήση qr code οι αναγνώστες μπορούν να ακούσουν, εκτός από τη λίστα με τα ελληνικά τραγούδια, τις ηχογραφήσεις των τεσσάρων τραγουδιών στα αγγλικά, όπως τα ερμήνευσαν ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, η Έλλη Πασπαλά και η Ελίνα Μπάγα.
Το βιβλίο εντάχθηκε στη σειρά MODERN GREEK CLASSICS για να γνωρίσει το αγγλόφωνο κοινό τον ποιητικό λόγο του Σαββόπουλου. Όπως αναφέρει ο Δ. Καράμπελας στο κείμενό του: «Δυναμική, αλλόκοτη, άλλοτε πένθιμη και άλλοτε γιορταστική, η ποίηση του Σαββόπουλου είναι ο τρόπος του να κερδίσει τη μάχη με την παράδοση […], να δέσει με μαγικές κλωστές τον αρχαίο και τον νέο κόσμο και επίσης να ενοποιήσει το προσωπικό και το συλλογικό, το ψυχικό και το πολιτικό, το ροκ και τη βαλκανική κληρονομιά, το ελαφρό τραγούδι και τη δυτικοευρωπαϊκή πρωτοπορία». Η γλώσσα του Σαββόπουλου είναι συχνά κωμική, σουρεαλιστική και άκρως εφευρετική. Γι’ αυτό και η πρόκληση της μετάφρασης ήταν μεγάλη, αλλά, όπως σημειώνει ο Δ. Παπανικολάου, τα τραγούδια του είναι «[…] ένας κρυμμένος θησαυρός που κάθε σύγχρονος Έλληνας θα ήθελε να μοιραστεί με αλλοεθνείς φίλους του προκειμένου να χτίσει ένα είδος πολιτισμικής εγγύτητας».
Μια μικρή ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας
Ο μεταφραστής των στίχων του Διονύση Σαββόπουλου David Connolly συνομίλησε για το βιβλίο, για τη δική του σχέση με τον Δ. Σαββόπουλο και με την ελληνική μουσική του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα, αλλά και για τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό που χτίζεται γύρω από τη λογοτεχνία μας με τη Νατάσα Βησσαρίωνος στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ / Η Φωνή της Ελλάδας και στην εκπομπή «Κουβέντες μακρινές»:
Όταν ήμουν φοιτητής στο Πανεπιστήμιο στην Αγγλία και σπούδασα Αρχαία, ο μόνος φοιτητής σε όλο το Πανεπιστήμιο που σπούδαζε αρχαία ελληνικά, έκανα πολλή παρέα με τους Έλληνες που ήταν εκεί και με μύησαν στη μουσική, στη νεότερη ελληνική μουσική. Ήδη ήξερα τον Χατζιδάκι και τον Θεοδωράκη από ταινίες, αλλά από αυτούς τους φοιτητές έμαθα τα ρεμπέτικα, τους νεότερους συνθέτες, τον Μαρκόπουλο, τον Λεοντή, τον Λοΐζο… Και ανάμεσα σε αυτούς ήταν ο Σαββόπουλος. Πού να φανταστώ ότι εγώ σήμερα θα είχα μεταφράσει ένα βιβλίο με στίχους του Σαββόπουλου! Είμαι πολύ συγκινημένος γιατί ήρθα στην Ελλάδα προς τα τέλη της δεκαετίας του ’70, όταν ξανάρχισαν να κυκλοφορούν όλοι αυτοί οι δίσκοι που είχαν απαγορευτεί κατά τη διάρκεια της Χούντας. Και τότε, όταν έβγαινε ένας δίσκος, πχ του Σαββόπουλου ήταν γεγονός. Ξέραμε ότι θα έβγαινε. Εγώ έτρεχα κάθε βράδυ στα δισκάδικα για να ρωτήσω πότε θα βγει αυτός ο δίσκος. Θυμάμαι όταν βγήκε η Ρεζέρβα: γεγονός ήταν! Πέρασε αυτή η εποχή…
[…]
Προσπάθησα ώστε να είναι μια αντιπροσωπευτική επιλογή από όλους τους δίσκους του Σαββόπουλου. Είναι δύο και τρία τραγούδια, ίσως και τέσσερα, από τον κάθε δίσκο. Ένα άλλο κριτήριο πολύ σημαντικό για εμένα είναι η λεγόμενη μεταφρασιμότητα, αν μπορεί να μεταφραστεί, γιατί δυστυχώς είναι μερικά ποιήματα, και δεν μιλάω μόνο για τον Σαββόπουλο, πολύ γνωστά ποιήματα που λειτουργούν πάρα πολύ ωραία στα ελληνικά αλλά όταν αρχίζεις να μεταφράζεις αυτά τα ποιήματα καταλαβαίνεις ότι χάνουν τόσο πολύ που δεν αξίζει τον κόπο να μεταφράζονται. Οπότε αυτό έγινε και με την επιλογή από τους στίχους του Σαββόπουλου.
«Τι είναι αυτό που κάνει τον Σαββόπουλο να ξεχωρίζει; Γιατί να διαβάσει ένας ξενόγλωσσος τους στίχους του Σαββόπουλου;» ρωτάει η δημοσιογράφος και συνεχίζει: «Βέβαια ένας στιχουργός μπορούμε να πούμε αναμφίβολα ότι είναι ποιητής, σαφώς δηλαδή υπάρχει ποίηση στους στίχους ενός τραγουδιού. Διαβάζοντας κανείς τα τραγούδια αυτά, τους στίχους αυτούς, γνωρίζει καλύτερα την πατρίδα μας; Και γνωρίζει ένα μεγάλο διάστημα γιατί η πορεία του Σαββόπουλου κρατά 60 χρόνια. Εϊναι ένας τρόπος να γνωρίσει και τι συνέβει ουσιαστικά στην Ελλάδα;»
Θα έλεγα ότι εκτός από την ποιητική τους αξία, διαβάζοντας αυτούς τους στίχους ο ξένος αναγνώστης θα έχει μια ιδέα για όλη την πορεία της σύγχρονης Ελλάδας, γιατί εκφράζουν τις χαρές, τις απογοητεύσεις, τις αγάπες, τον πόνο, τον καημό, την πολιτική. Και γι’ αυτό τον λόγο, θα έλεγα ότι υπάρχει μια μικρή ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας μέσα σ’ αυτούς τους στίχους.
Αξίζει να ακούσετε όλη τη συνομιλία στη Φωνή της Ελλάδας.
Τα τραγούδια που συμπεριλαμβάνονται στην έκδοση έχουν προστεθεί σε ξεχωριστή λίστα στο youtube .